Didem Seymen – ABD’de yaşayan, viroloji uzmanı Semih Tareen, SANA isimli biyoteknoloji şirketinde 400 kişilik bir ekiple virüsleri kullanarak kanser, otoimmun hastalıklar ve diyabet gibi hastalıklara yönelik gen ve hücre tedavileri geliştiriyor. Tareen ve ekibi son olarak Tip 1 diyabete yönelik çığır açabilecek bir çalışmaya imza attı. Maymunlarda pankreas hücrelerini genetik olarak modifiye ederek, virüsler aracılığıyla gen nakli yaparak Tip 1 diyabetin önüne geçmek için yenilikçi tedavi yöntemleri geliştirdi. Hayvanlardan sonra insanlarda denemek için Faz-1 izni alan virolog Semih Tareen, Milliyet’e çalışmanın detaylarını anlattı:
Semih Tareen, maymunlardaki başarının insanlarda da görüleceğini umduğunu söyledi.
Tedavi işe yaradı
“Çalışma hücre ve gen naklini kapsıyor. Sağlıklı donördeki hücreleri modifiye ederek hastalara verip tedaviler geliştiriyoruz. Kanser, lupus gibi otoimmün hastalıklar veya tip bir diyabet gibi hastalıklar üzerinde çalışıyoruz. Son maymun deneyinde, bir maymundan başka bir maymun türüne pankreas hücre naklini başarıyla gerçekleştirdik ve şeker hastalığı olan maymunda şeker hastalığını tedavi ettik. Bu maymun 200 gün boyunca takip edildi. Ve bu 200 gün süresince şeker hastalığına dönüş yaşanmadı. Yani tedavi işe yaradı. Sadece tek dozla bu nakli başarıyla gerçekleştirdik.”
İnsan deneyleri
Organ naklinde de bir sorun var, organlar reddediliyor. Hücre naklinde de aynı durum geçerli, hücreler reddediliyor. Bizler şirketimizde bu hücre reddinin önüne geçebilecek teknolojiler geliştirdik ve o teknolojiler kullanılarak bir maymuna pankreas hücreleri nakledildi. Bu pankreas hücrelerinin, hücre reddi olmasın diye genetiği değiştirildi. Şimdi biz bunun aynısını insan çalışmalarına aktarmak istiyoruz. Tedavinin insanlar üzerindeki etkilerini belirlemek için Sana Biyoteknoloji olarak Avrupa’da Uppsala Üniversitesi ile ortak çalışma başladı. Maymunda elde ettiğimiz tedavi başarısının aynısını insanlarda da görmeyi ümit ediyoruz.”
Beş yıl sonra…
Semih Tareen, her şey yolunda giderse bu tedavinin 3-5 yıl içerisinde insanlarda daha sık kullanılmaya başlanacağını vurgulasa da Türkiye’de bu tür tedavilerin uygulanması konusunda belirsizlikler olduğunu da sözlerine ekledi.
